Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation 2007 , Vol 53 , Num 1

Ankilozan Spondilit Hastalarında Kemik Mineral Yoğunluğu, Vertebral Fraktürler ve İlişkili Faktörler

Ayla Çağlayan 1 ,Nurdan Kotevoğlu 2 ,Abdullah Mahmutoğlu 3 ,Banu KURAN 4
1 Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul
2 Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniği
3 Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyoloji Kliniği, İstanbul
4 Clinic of Physical Medicine and Rehabilitation, Şişli Etfal Training and Research Hospital, İstanbul, Turkey

Amaç: Ankilozan spondilit (AS) hastalarında kemik mineral yoğunluğunun, osteoporozun ve fraktürlerin yanısıra depresyon, yorgunluk, yaşam kalitesi gibi ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlandı.
 

Gereç ve Yöntem: Bu prospektif kontrollü çalışmada 38 ankilozan spondilitli hastanın ve 30 sağlıklı kontrolün, proksimal femur, tibia ve lateral lomber vertebral kemik mineral yoğunluğu (KMY) ölçümleri DEXA ile ve kalkaneal kemik ölçümleri kantitatif ultrason ile değerlendirildi. Dorsal ve lomber radyografilerden morfometrik ölçümler yapıldı. Bath Ankilozan Spondilit Fonksiyonel İndeksi (BASFİ), Bath Ankilozan Spondilit Metroloji İndeksi (BASMİ), Bath Ankilozan Spondilit Hastalık Aktivite İndeksi (BASDAİ), yorgunluk ölçeği, Beck Depresyon ölçeği ve SF-36 kullanıldı.
 

Bulgular: Hastaların femur boynu ve total KMY değerleri ile birlikte (g/cm2, t değerleri) (p<0,01) L3 vertebra t değerleri kontrollerden anlamlı derecede daha düşüktü (p<0,05), fakat tibia ölçümleri benzerdi (p>0,05). Femoral ve tibial KMY, kalkaneal QUS ile orta derecede korele idi (r: 0,427; p<0,05). Hastaların %21’inde vertebra fraktürü tesbit edildi, ancak bu sonuç KMY ile korele değildi. Osteoporoz; CRP, BASMİ, hastalık süresi, yaş, sedimentasyon hızı  ile kuvvetli ilişkili idi. SF-36’nın, fiziksel rol güçlüğü alt grubu, femur boynu KMY ile korele idi (p<0,05).
 

Sonuç: Kalkaneal QUS ve tibia KMY değerleri femoral kemik kitlesi hakkında bilgi verir. Vertebra fraktürü KMY’den bağımsız olarak gelişebilir. CRP düzeyi, sedimantasyon hızı ve hareket kısıtlılığı AS’de osteoporoz gelişiminde önemli rol oynar. 

Keywords : Ankilozan spondilit, osteoporoz, yaşam kalitesi