Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation 2001 , Vol 47 , Num 3

The Evaluation of Radiographic Damage by 4 Different Methods in Hand X-Rays and the Correlation of Radiologic Changes with Clinical and Laboratory Abnormalities in Patients with Rheumatoid Arthritis

Pınar Borman 1 ,Deniz Cılız 2 ,Ümit Seçkin 3 ,Bülent Sakman 2 ,Işıl Maral 4
1 Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Ankara
2 Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyodiyagnostik Kliniği, Ankara
3 Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Ankara
4 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara

Romatoid Artritli Hastalarda Radyografik Hasarın El Grafilerinde 4 Ayrı Yöntemle Değerlendirilmesi ve Radyolojik Değişikliklerle Klinik ve Laboratuvar Bulgularının Korelasyonu Bu çalışmanın amacı romatoid artritli (RA) hastaların el grafilerindeki radyolojik hasarı incelemek ve farklı radyolojik yöntemlere ait skorları hem kendi aralarında hem de klinik, laboratuar değişkenler ve fonksiyonel durum ölçümleri ile korele etmektir.  Çalışmaya yaş ortalaması 47.5+10.3 yıl olan 33 RA’li hasta dahil edildi. Hastaların demografik özellikleri, vizüel analog skala (VAS) ile belirlenen ağrı, Ritchie artiküler indeks (RAİ) ile belirlenen hassasiyet, eritrosit sedimentasyon hızı (ESH), C-reaktif protein (CRP) ve romatoid faktörü (RF) içeren klinik ve laboratuar değişkenleri kaydedildi. Fonksiyonel disabiliteyi belirlemek için Health Assessment Questionnaire (HAQ) kullanıldı. Hastaların el grafilerindeki değişiklikler sırasıyla Sharp, modifiye Larsen, Kaye ve Rau metodları ile belirlendi. Farklı radyolojik indekslerle belirlenen ortalama skorlar arasında belirgin korelasyon saptandı. Tüm radyolojik skorlar hastalık süresi ile, düşük düzeyde yaş ve ESH ile korele bulundu.Klinik parametrelerden VAS ile belirlenen ağrı, CRP, RAI ve HAQ değerleri ile hiçbir radyolojik skor arasında korelasyon saptanmadı. En yüksek korelasyon katsayıları ESH ile modifiye Larsen metoduyla belirlenen radyolojik skorlar arasında bulundu. Hastalık süresi kısa olanlarda eklem aralığında daralma ve erozyona bağlı olarak yüksek skorlar elde edildi. Tüm radyolojik skorlar sero pozitif hastalarda sero negatif olanlara göre daha yüksek bulundu ancak farklılık istatistiksel olarak anlamlı değildi. Sonuç olarak klinik aktivite parametreleri ile radyolojik hasarla düşük derecede korele olsa da 4 farklı radyolojik metodla belirlenen skorlar birbirine benzer bulundu. Erken dönem RA’li hastalarda beklenenden daha fazla radyolojik hasar olduğu izlendi. RA’li hastalarda hastalığın şiddetini ve gelişebilecek fonksiyonel disabiliteyi önceden belirlemek için minimal düzeydeki radyolojik değişiklikleri gösterecek hassas tanı yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiği kanısına varıldı.

Keywords : Rheumatoid arthritis, radiologic damage, hand x-rays